Czym jest diagnoza integracji sensorycznej?
Diagnoza integracji sensorycznej to proces oceny funkcji sensorycznych i reakcji na bodźce sensoryczne u jednostki. Integracja sensoryczna to naturalny proces, w którym mózg odbiera, analizuje i interpretuje informacje pochodzące z różnych zmysłów. Dla niektórych osób, zwłaszcza z zaburzeniami sensorycznymi, ten proces może być utrudniony.
Diagnozę integracji sensorycznej powinni wykonywać specjaliści, tacy jak terapeuci zajęciowi lub ergoterapeuci, którzy są wyspecjalizowani w terapii sensorycznej. Proces ten obejmuje różnorodne oceny mające na celu zrozumienie, jak jednostka przetwarza i reaguje na bodźce sensoryczne.
Oto kilka elementów, które uwzględniamy w diagnozie integracji sensorycznej:
Historia kliniczna – Wywiad z pacjentem lub jego rodzicami dotyczący historii rozwoju sensorycznego, ewentualnych problemów, zachowań oraz reakcji na bodźce sensoryczne.
Obserwacje behawioralne – Bezpośrednie obserwacje zachowań podczas różnych sytuacji sensorycznych mogą dostarczyć istotnych informacji na temat reakcji pacjenta.
Testy sensoryczne – Używamy specjalistyczne testy i oceny, takie jak Test Integracji Sensorycznej do pomiaru różnych aspektów funkcji sensorycznej.
Oceny motoryczne – Badania oceniające ogólne umiejętności motoryczne, równowagę, koordynację ruchową i inne aspekty związane z funkcją ręki i ciała.
Obserwacje w różnych środowiskach – Oceny zachowań i reakcji pacjenta na bodźce sensoryczne w różnych środowiskach, takich jak dom, szkoła czy plac zabaw.
Skale samooceny i ankietowanie rodziców – Uzyskiwanie informacji od pacjenta oraz rodziców na temat codziennych wyzwań związanych z przetwarzaniem bodźców sensorycznych.
Diagnoza integracji sensorycznej ma na celu zidentyfikowanie obszarów, w których jednostka może mieć trudności. W przypadku potwierdzenia diagnozy integracji sensorycznej, terapeuta może opracować spersonalizowany plan terapeutyczny. Obejmuje on różnorodne ćwiczenia i strategie mające na celu poprawę przetwarzania sensorycznego i funkcji adaptacyjnych.
Kiedy powinniśmy wykonać diagnozę integracji sensorycznej u naszego dziecka?
Decyzję o wykonaniu diagnozy integracji sensorycznej u dziecka powinno się podejmować w przypadku obserwacji pewnych zachowań, które mogą wskazywać na problemy z przetwarzaniem sensorycznym. Poniżej znajdują się sytuacje, w których warto rozważyć wykonanie diagnozy integracji sensorycznej:
Opóźnienie rozwoju motorycznego
- Jeśli zauważasz, że dziecko ma trudności w osiąganiu standardowych etapów rozwoju motorycznego, takich jak chodzenie, łapanie przedmiotów czy utrzymanie równowagi.
Częste przeszkody w wykonywaniu codziennych czynności
- Jeśli dziecko ma trudności z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak jedzenie, ubieranie się czy korzystanie z przyborów do pisania.
Nadmierna wrażliwość na bodźce sensoryczne
- Jeśli dziecko reaguje nadmiernie na bodźce sensoryczne, na przykład unika dotyku, jest nadmiernie wrażliwe na dźwięki, światło czy zapachy.
Zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej
- Jeśli zauważasz, że dziecko ma trudności z utrzymaniem równowagi, koordynacją ruchową czy manipulacją przedmiotami.
Trudności w koncentracji i uwadze
- Jeśli dziecko ma trudności w utrzymaniu uwagi, skupieniu się na zadaniach czy przechodzeniu od jednej czynności do drugiej.
Problemy w szkole
- Jeśli nauczyciele zgłaszają trudności w nauce czy trudności w przystosowaniu się do wymagań szkolnych, jeśli są związane z umiejętnościami motorycznymi i adaptacyjnymi.
Zauważalne różnice w zachowaniu w porównaniu do rówieśników
- Jeśli zachowanie dziecka w kontekście sensoryki znacznie różni się od tego, co jest powszechne w danej grupie wiekowej.
Diagnoza procesów integracji sensorycznej
Integracja sensoryczna jest procesem określającym prawidłową organizację wrażeń sensorycznych (bodźców) napływających przez receptory. Oznacza to, że mózg, otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów (wzrok, słuch, równowaga, dotyk, czucie ruchu-kinestezja) dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami.
Na tej podstawie tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję nazywaną adaptacyjną.
Integracja sensoryczna rozpoczyna się już w okresie płodowym i trwa do około 7 roku życia. Nierozwinięcie określonych umiejętności w kolejnych stadiach rozwoju powoduje powstawanie trudności w funkcjonowaniu i zachowaniu dziecka.
Terapia integracji sensorycznej jest prowadzona wyłącznie przez certyfikowanego terapeutę, a jej podstawą jest diagnoza.
Na podstawie informacji uzyskanych z diagnozy terapeuta przygotowuje indywidualny program terapeutyczny dla dziecka oraz wskazówki terapeutyczne dla rodziców, które powinni realizować w domu. Diagnoza składa się z trzech spotkań. Każda wizyta trwa 60 min.
Diagnoza obejmuje:
Wywiad z opiekunem, na którym terapeuta będzie pytał o rozwój dziecka w okresie: płodowym, okołoporodowym i po urodzeniowym; czas osiągania „kamieni milowych” w obszarze rozwoju ruchowego, poznawczego i mowy, stan zdrowia.
Przeprowadzenie Testów Południowo-Kalifornijskich lub Standaryzowanych Polskich Testów Diagnostycznych, które oceniają między innymi: planowanie ruchu, różnicowanie wrażeń dotykowych, naśladownictwo ruchowe, równowagę, koordynację wzrokowo-ruchową.
Przeprowadzenie obserwacji klinicznej, która ocenia między innymi lateralizację, odruchy, napięcie mięśni, pracę gałek ocznych, poziom pobudzenia systemu przedsionkowego.
Obserwacje dziecka w czasie jego swobodnej i zaplanowanej aktywności oraz reakcji dziecka na proponowane zadania ruchowe z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu.
Przekazanie i omówienie pisemnej diagnozy SI wraz z zaleceniami.
Pierwsze dwa spotkania odbywają się z udziałem dziecka, na trzecim spotkaniu odbywa się omówienie diagnozy, na którym uczestniczy tylko rodzic.
Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem „naukowej zabawy”. Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, toczy w beczce, jeździ na deskorolce czy balansuje na kołysce. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań.
Terapia SI nie jest uczeniem konkretnych umiejętności (np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie), ale usprawnianiem pracy systemów sensorycznych i procesów układu nerwowego, które są bazą do rozwoju tych umiejętności. W toku pracy tą metodą terapeuta stymuluje zmysły dziecka oraz usprawnia takie zakresy, jak np.: motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo-ruchowa. Zadaniem terapeuty jest, przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie, wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.
Jeżeli poszukujesz dobrego specjalisty w temacie diagnozy integracji sensorycznej zapraszamy do nas!
Czym jest integracja sensoryczna i dlaczego jest ważna?
Integracja sensoryczna to zdolność mózgu do skutecznego przetwarzania informacji sensorycznych z różnych zmysłów. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania w codziennym życiu.
Jakie są typowe objawy problemów z integracją sensoryczną u dzieci?
Objawy mogą obejmować nadmierną wrażliwość na bodźce, trudności w koordynacji ruchowej, opóźnienia w rozwoju motorycznym czy problemy z koncentracją.
Kiedy warto rozważyć diagnozę integracji sensorycznej dla dziecka?
Diagnozę integracji sensorycznej warto rozważyć, gdy zauważa się trudności w rozwoju motorycznym, problem z codziennymi czynnościami lub nietypowe reakcje na bodźce sensoryczne.
Jak przebiega diagnoza integracji sensorycznej?
Diagnoza może obejmować wywiad, obserwacje, testy sensoryczne oraz oceny motoryczne. Specjalista integruje różnorodne dane, aby zrozumieć, jak dziecko przetwarza bodźce sensoryczne.
Kto przeprowadza diagnozę integracji sensorycznej?
Diagnozę przeprowadzają wykwalifikowani specjaliści, takie jak terapeuci zajęciowi, ergoterapeuci czy psycholodzy specjalizujący się w terapii sensorycznej.
Czy diagnoza integracji sensorycznej jest jednoznaczna?
Diagnoza integracji sensorycznej jest procesem kompleksowym, wymagającym analizy wielu czynników. Nie zawsze jest jednoznaczna i może obejmować różnorodne aspekty funkcji sensorycznej.
Jakie są potencjalne korzyści z terapii sensorycznej po diagnozie?
Terapia sensoryczna może pomóc w poprawie funkcji motorycznych, równowagi, koordynacji ruchowej i adaptacyjnych, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie w codziennym życiu.
Czy diagnoza integracji sensorycznej jest równoznaczna z zaburzeniem spektrum autyzmu?
Nie, choć pewne cechy mogą się pokrywać, zaburzenie integracji sensorycznej i autyzm to odrębne diagnozy. Niemniej jednak, niektóre osoby z autyzmem mogą mieć problemy z integracją sensoryczną.
Czy diagnoza integracji sensorycznej ma wpływ na życie dziecka w szkole?
Tak, diagnoza może pomóc w zrozumieniu potrzeb dziecka i dostosowaniu strategii edukacyjnych, aby wspierać rozwój i funkcjonowanie w środowisku szkolnym.
Czy terapia sensoryczna jest skuteczna?
Wiele badań sugeruje, że terapia sensoryczna może być skutecznym narzędziem w poprawie funkcji sensorycznej i adaptacyjnej u osób z problemami w tej dziedzinie. Jednak skuteczność może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i przypadku.